MBSR
Mindfulness Temelli Stres Azaltma Programı

Mindfulness Budizm kökenli bir kavramdır, Buda’nın öğretilerine göre acıdan kurtulma ve aydınlanmaya giden 7 yoldan biridir. Mindfulness meditasyonun ve dharmanın, 1970’lerde Batı dünyasına ulaşmasıyla birlikte stresle ve kronik ağrılarla baş etmede kullanılacak bir yöntem olup olmadığını araştıran bilimsel kanıtlara dayalı, seküler ve sistematik olan İLK program MBSR’dır. Fikir babası olan Jon Kabat Zinn “MBSR’da mindfulness hakkında bir şeyler öğretmeyiz, MBSR programını sunarız diye aktarır.”

MBSR olmadan bunu öğrenemez ve mindfulness meditasyonu yapamayız gibi bir konudan kesinlikle bahsedilemez ancak MBSR mindfulness’ı travmaya duyarlı, seküler, sistematik ve bilimsel kanıtlara dayalı bir biçimde sunar. Uluslararası standartları takip eden eğitmenlerin verdiği MBSR programları tüm dünyada aynı müfredat ve prensiplerle sunulur.

MBSR olmadan bunu öğrenemez ve mindfulness meditasyonu yapamayız gibi bir konudan kesinlikle bahsedilemez ancak MBSR mindfulness’ı travmaya duyarlı, seküler, sistematik ve bilimsel kanıtlara dayalı bir biçimde sunar. Uluslararası standartları takip eden eğitmenlerin verdiği MBSR programları tüm dünyada aynı müfredat ve prensiplerle sunulur.

Etkinliklerinden bağımsız olarak bir şekilde ifade edersek adında mindfulness kelimesi geçen veya 8 hafta süren her eğitim MBSR eğitimi değildir. MBSR kısaltmasının tam adı Mindfulness Temelli Stres Azaltma olup İngilizce’si Mindfulness Based Stress Reduction’dır.

Bu konularda bir deneyim veya bilgi aranmaz. MBSR ön görüşmeyi yapmış, 18 yaşını doldurmuş ve istekli olan herkes içindir.

Elbette, hatta bu konuda size yardımcı olacağını düşündüğümüz mindfulness kitapları sayfasına bakabilirsiniz. Ancak mindfulness entelektüel veya felsefi bir çalışmadan ziyade bir pratik işidir. Meditasyonları sevmeseniz bile aşırı zorlamaya kaçmadan yapmanız beklenir. Spinoza’nın der ki; “köpek kavramı havlamaz”. Mindfulness kavramından bahsetmek veya kitaplardan analitik bir şekilde öğrenmek bizi mindful yapmaz ama temelini düşünsel olarak kavrayabiliriz.

Düşünsel tarafı pratiğe dökmekte ve mindfulness’ı günlük yaşama oturtmakta zorlanırsanız MBSR’ın sistematik programı yararlı olabilir.

Özellikle meditasyon yaparken edinmemiz gereken nazik ve meraklı tavırları MBSR’ın etkin bir biçimde aktardığını gözlemliyoruz. Kişisel çalışmalarınızda “meditasyon yapamıyorum”, “ben bu işe uygun biri değilim” kalıplarının size yerleşmemesine dikkat etmek yerinde olabilir.

MBSR grubuna katılacaksanız 18 yaşını doldurmuş olmanız yeterlidir. MBSR programı başlamadan önce eğitmenle kısa bir ön görüşme yapmanız gereklidir.

Bu aslında sizin adanmışlığınıza ve pratikleri düzenli devam ettirmenize bağlı. Ancak MBSR programı tamamen deneyimsel bir program olduğu için bedensel olarak hafızaya alındığından bahsetmek yanlış olmaz. Deneyimlediğiniz bir şeyi duyduğunuz veya okuduğunuz bir şeye oranla unutma şansınız daha azdır. Evde ve derste yapılan formal pratikler, daha sonra bunların derste bildirim – geri bildirimle konuşulması öğrenilenlerin kökleşmesini sağlar. Informal pratikler ise günlük hayatımızın kalbindedir ve günlük yaşayışımızın daha büyük bir kısmını mindful geçirmemizi sağlar. “Meditasyon minder işi değildir “sözü; bize gündelik hayatımızda sürekli egzersiz yapmamızı ve yolda kalmamızı sağlayacak pek çok alan olduğunu gösterir.

MBSR grubuna kaydolmadan eğitmenle birlikte telefonda veya yüz yüze online olarak yaptığınız görüşme aslında farkındalıklı bir başlangıç içindir. Programın talep ettiği zamanı ve çalışmaları aktarır, katılımcı adayının programdan beklentisiyle programın sunabileceklerinin paralel olup olmadığını konuşuruz. Bu bir eleme süreci değil, eğitmen ve katılımcının birlikte karar verdiği bir görüşmedir. Herkese yöneltilen kişisel soruları yönetildiğinden duyulmayacağınız sakin bir yerde görüşmeye katılmanızı tavsiye ederiz. Ön görüşme talep etmeden önce MBSR koşullarını detaylıca okumuş ve karar vermiş olmalısınız. Ön görüşme öncesinde soracağınız soruları bize iletişim sayfasından iletebilirsiniz.

Hayır, MBSR eğitmen eğitimi almanız ve diğer koşulları sağlamanız gereklidir. Ancak bu MBSR katılım belgesi, eğitmen eğitimi için yurt içi ve yurt dışında geçerlidir ve ön koşulu sağlar. Diğer koşullar arasında en önemlisi adayın kişisel pratiğini düzenli tutması ve bunu uzunca bir süredir yapıyor olmasıdır.

Hayır, MBSR interaktif bir program olduğu için kayıt alınmaz.

Thich Nhat Hanh ve Jon Kabat Zinn der ki; “meditasyonda başarılacak bir şey yoktur”. Meditasyonla ilgili önceki deneyim ve zihinsel kalıpları kenara bırakmanız ve bu deneyime açık bir kalple yaklaşmanız önerilir. Derslerdeki paylaşım zamanlarında meditasyonu “başaramadığımızı” düşünürken aslında nasıl mindfulness pratiğinde kalabileceğimizi konuşuruz. MBSR zaten batı dünyasına meditasyonu nasıl öğretebileceğini aktaran bir ara yüz programı gibidir; kadim Doğu meditasyonlarını ve tavırlarını Batı dünyasına sistematik ve güvenli bir çerçevede sunar.

Daha hızlı ve verimli olabilmek için biraz yavaşlamanın ve içe dönmenin gerekli olduğunu düşünüyoruz. Stresin yıprandırıcı etkisine maruz kalan zihin ve beden giderek kendine karşı çalışmaya başlar. Oysa ki günlük 20-30 dakikalık durma molalarıyla zihniniz berraklaşır, konsantrasyonunuz arttığı için daha verimli olmaya başlarsınız. Sürekli kendinizi ertelemenin sonunun gelmesi için bilinçli bir şekilde günlük olarak sadece 30 dakika ve haftada bir kez yaklaşık 3 saat ayırıp ayıramayacağınıza bakabilirseniz. Eğer 8 haftalık MBSR oturumları içerisinde iki taneden fazla ders kaçıracak bir ajandanız şimdiden belliyse bir sonraki programı beklemek daha uygun olacaktır.

MBSR ücretleri değişkenlik gösterebilmektedir. Ancak genel olarak uluslararası standartlarda bir eğitmenlik yolunu takip eden her uygulayıcı; etik ve akademik kurallar çerçevesinde eğitmenlik yapabilmek türlü şartları sağlamak ve her sene kendine inziva, mentörlük ve diğer eğitimleri sağlamakla yükümlüdür. Bunların çoğunun yabancı para birimleriyle yapıldığını da göz önüne alarak her eğitmen alma ve verme dengesini maddi ve manevi olarak korumak zorundadır. MBSR programı toplam 10 oturum ve sessizlik günüyle birlikte yaklaşık olarak 27-30 saat arasına denk gelir ve saatlik ücretini aslında yüksek değildir. Bununla birlikte bazı grupta kontenjan dahilinde tam veya kısmi burs imkanı zaman zaman sağlanmaktadır.

Bu 6-7 saat süren tüm günlük çalışmada 6 hafta boyunca öğrendiğimiz tüm mindfulness egzersizlerini kesintisiz bir biçimde ve grupla birlikte yaparız. Katılımcılar sessizlik içerisinde eğitmenin tüm gün sürecek sesli yönlendirmelerini takip ederler. Kendilerini zorlamadan ama mümkün olduğunca çalışmada kalarak sessizliklerini korurlar.

Bu çalışma MBSR’ın ayrılmaz bir parçasıdır. Kendi grubunuzdaki çalışmayı kaçırırsanız bir sonraki grubun tüm günlük çalışmasına katılmanız önerilir. Bakım verdiklerimize yönelik düzenlemeleri nasıl yapabileceğimizle ilgili bilgilendirme eğitmen tarafından önceden yapılır.

Sessiz çalışma zihne ilk bakışta aykırı gelse de, yoğun hayatlarımıza çok kazanımları olan bir çalışmadır. Mezun olduktan sonra dahi katılımcıların bu tür çalışmalara senede bir kaç katılmaları tavsiye edilir.

MBSR programı veya mindfulness egzersizleri zihindeki düşünceleri durdurmayı veya zihni susturmayı amaçlamaz. Zihnin düşünmekte olduğunu fark etmeyi amaçlar. Uçuşan zihni nasıl eğitebileceğimizle ilgili bolca pratik imkanı MBSR programı içerisinde zaten olacaktır. Daha önceki olumsuz deneyimleri ve meditasyon yapamadığımızla ilgili yargıları mümkünse kenara koyarak, yeni bir başlangıçla MBSR’a başlamanız önerilir. Bunun için gerekli tavırlar eğitmen tarafından haftalar içerisinde sunulacaktır. Uçuşan zihin hepimizin zorlandığı bir konudur; dikkati ve zihni eğitmek düzenli pratiklerle geliştirilebilen bir beceridir. Zihnin meditasyona oturamayacak kadar meşgul olduğunu söylemek, banyo yapamayacak kadar kirli olduğunu söylemeye benzer.